دوره و شماره: دوره 18، شماره 2، تیر 1393 

کاربرد مدل ریاضی چند سطحی چند هدفه در تعیین میزان بهینه عوامل کیفی موثر بر کیفیت تزریق پلاستیک با استفاده از روش شناسی رویه پاسخ دوگان فازی (مطالعه موردی: بوش تفلونی زیر آرنجی متحرک اتوبوس)

صفحه 1-24

مصطفی حسین نژادی؛ مهدی عزیزمحمدی؛ مقصود امیری

چکیده یکی از روش‌های کاربردی برای مدلسازی و حل مسائل بهینه‌سازی، روش شناسایی سطح پاسخ است. روش سطح رویه پاسخ مجموعه‌ای از ابزارها برای برازاندن یک سطح برای مجموعه‌ای از داده‌ها و تعیین سطوح بهینه می‌باشد، این روش از یک مدل رگرسیونی برای بهینه‌سازی مسائل استفاده می‌کند. گروهی از مسائل دنیای واقعی شامل تعیین مقادیر بهینه برای دسته‌ای از متغیرهای ورودی جهت دستیابی به سطوح دلخواه از متغیر خروجی (متغیرها یا متغیر سطح پاسخ) می‌باشند. در این مقاله با توجه به اهمیت به سزای چهار عامل زمان خنک شدن، فشار تزریق، سرعت تزریق و دمای هیتر به عنوان متغیرهای ورودی مستقل قابل کنترل بر سطوح پاسخ کیفی و کمی مورد نظر (به صورت توأم و همزمان)، بر رابطه بین متغیرهای ورودی و متغیرهای سطح پاسخ با استفاده از مدل رگرسیون غیرخطی تعیین شدند. متغیرهای پاسخ به صورت قطعی و فازی بودن و به همین دلیل برای ایجاد مدل رگرسیون از مدل‌های ریاضی چند‌سطحی و روش‌شناسی رویه پاسخ دوگان فازی استفاده شده است. سپس مقدار بهینه هر یک از عوامل با استفاده از الگوریتم متاهیورستیک تغییر یافته به منظور حل این نوع مدل‌ها به‌دست آمده است.   کلیدواژ‌ه‌ها: طراحی آزمایش‌ها، روش‌شناسی رویه پاسخ، تزریق پلاستیک، مدل‌های چند سطحی، پاسخ دوگان فازی.

تحلیل شبکه ای مرحله تصمیم گیری در سیاستگذاری نانو تکنولوژی ایران: سند توسعه فناوری نانو

صفحه 25-54

علی خواجه نایینی؛ حنانه محمدی کنگرانی؛ کیومرث اشتریان

چکیده شکل و روش ویژه سیاستگذاری نانو تکنولوژی در جمهوری اسلامی ایران، اولین تجربه ملی برای توسعه به موقع یک فناوری نوظهور است. سند راهبردی توسعه فناوری نانوی ایران که سیاستگذاری این حوزه را طی افق 10 ساله (93-1384) در بردارد با تلاش های ستاد توسعه فناوری نانو در سال 1384 تصویب شد. این سند شامل 53 برنامه اجرایی است که سازمانهای مختلف به عنوان متولی، مسئولیت اجرای هر برنامه را برعهده دارند. این مقاله قصد دارد تا با تمرکز بر سند توسعه فناوری نانو و با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه ای، ضمن بررسی ارتباطات میان سازمانی و میان برنامه ای؛ مراکز قدرت را در شبکه ارتباطی سند شناسایی کرده و مورد تحلیل قرار دهد. بنابراین مرحله تصمیم گیری یا طراحی سیاست ها در فرایند سیاستگذاری نانو تکنولوژی کشور با محوریت سند مذکور مورد بررسی قرار می گیرد.  

مدل سازی پویای مسائل برون سپاری پروژه های سیستم های اطلاعاتی: شرکت خدمات انفورماتیک

صفحه 55-84

نیما لطفی فروشانی؛ میثم رجبی نهوجی؛ علی رضائیان؛ حمیدرضا فرتوک زاده

چکیده   دلایل متعددی برای شکست پروژه‌های مختلف درون‌سازمانی وجود دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عدم حمایت مدیریت ارشد، مقاومت‌های شدید درون‌سازمانی، تغییر شرایط اجرا و مقتضیات سازمانی هستند. پروژه‌های سیستم‌های اطلاعاتی نیز در همین قالب، قابل بررسی می‌باشند. به دلیل اهمیت ویژه این پروژه‌ها و با توجه به تأثیر خاص آن‌ها بر کیفیت و کمیت خروجی سازمان، در این مقاله به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی هستیم تا احتمال چنین رخدادهایی را در سازمان‌های ایرانی به حداقل برسانیم. در همین راستا، شرکت خدمات انفورماتیک به عنوان بزرگ‌ترین شرکت فعال در زمینه بانکداری الکترونیکی در ایران برای مطالعه انتخاب شده است.  در این پژوهش با استفاده از مدلسازی دینامیکی در قالب روش تحلیل پویایی سیستم، مسئله برون‌سپاری پروژه‌های سیستم‌های اطلاعاتی مدل شده و با استفاده از شبیه سازی رفتاری در محیط نرم‌افزار ونسیم[1]، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با آزمون راهکارهای مختلف در محیط شبیه‌سازی، سیاست‌ها و راهکارهایی نیز برای بهبود وضعیت پروژه‌های برون‌سپاری شده سیستم‌های اطلاعاتی ارائه شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از آموزش مستمر، طراحی و استقرار نظام‌های گوناگون مدیریتی از طریق تصویب و اجرای آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها، کمک به بهبود وضعیت مالی پیمانکاران، رسیدن به زبان و فهم مشترک از پروژه میان کارفرما و پیمانکار و دقت در انتخاب پیمانکار. نقطه افتراق این مقاله با مقاله‌های قبلی این حوزه، تمرکز بر شکاف عملکردی و برنامه‌ریزی برای رفع آن است.     [1]Vensim

ارزیابی خطرپذیری فرایند برون‌سپاری طرح های شهری با استفاده از ابزارهای تصمیم‌گیری چند معیاره در محیط فازی

صفحه 85-106

فاطمه مجیبیان؛ عماد روغنیان

چکیده امروزه در بسیاری از سازمان‌ها از جمله سازمان‌های پروژه‌محور، طرح‌های برون‌سپاری و واگذاری فعالیت‌ها با اهداف تمرکز بر قابلیت‌های مرکزی، کوچک‌سازی، دستیابی به بهترین عملکرد و کنترل و شفاف‌سازی هزینه‌ها دنبال می‌شود. از آن جایی که هر طرح برون‌سپاری انجام بخشی از فعالیت‌های پروژه را برای مدت زمان معینی با هزینه مشخصی، به یک پیمانکار واگذار می‌کند، خود یک پروژه محسوب می‌شود. از این رو با وجود مزایای بسیاری که دارد، در برخی شرایط با شکست مواجه می‌شود که از مهم‌ترین دلایل شکست طرح ‌های برون‌سپاری، عدم به‌کارگیری فنون و روش‌های مدیریت و ارزیابی خطرپذیری است. از این رو هدف این تحقیق، ارائه مدلی برای ارزیابی خطرپذیری در فرایند برون‌سپاری طرح ‌ها با بهره‌گیری از روش‌های تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی و PROMETHEEدر محیط فازی می‌باشد.    

بررسی نقش تعدیلگر متغیر سرمایه اجتماعی بر رابطه بین مدیریت استعداد و تسهیم دانش در سازمان: حوزه‌های ستادی شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابع مستقر در تهران

صفحه 127-148

فرزانه سلطانی؛ محسن علامه؛ مهدی نریمانی

چکیده هدف این مقاله بررسی رابطه تسهیم دانش در سازمان بر موفقیت سیستم مدیریت استعداد با در نظر گرفتن سرمایه اجتماعی در صنعت نفت می‌باشد. سؤال اصلی مقاله این است که چگونه می‌توان تسهیم دانش و مدیریت استعداد را با استفاده از این رابطه‌ها در سازمان پیاده‌سازی کرد. نتایج نشان داده است که این امر از طریق فعالیت‌هایی است که سرمایه اجتماعی را افزایش می دهند، به این منظور سه پرسشنامه برای سنجش مدیریت استعداد، تسهیم دانش و سرمایه اجتماعی در جامعه‌ای شامل 174 نفر از مدیران و کارشناسان منابع انسانی در حوزه‌های ستادی شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابعه مستقر در تهران با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده، توزیع شد. 62 نفر از آن‌ها بر‌اساس فرمول نمونه‌گیری به عنوان نمونه انتخاب شدند. از میان آن‌ها 57 پرسشنامه بازگردانده شد که 35 درصد کل جامعه را تشکیل داده است. پردازش حاصل از داده‌ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری نشان می‌دهد که نقش تعدیل‌گری متغیر مطالعه شده بر رابطه بین ابعاد دو متغیر تسهیم دانش و مدیریت استعداد مورد تأیید است. این یافته به آن معناست که تأکید بر سرمایه اجتماعی و رعایت آن از سوی سازمان‌ها می‌تواند منجر به تأثیر هر کدام از متغیرهای  تسهیم دانش و مدیریت استعداد در پیاده‌سازی موفق دیگری در سازمان باشد.    

اولویت‌بندی عوامل تولید ناب با رویکرد ساختاری تفسیری مورد مطالعه: زنجیره تأمین صنعت خودرو

صفحه 127-148

محمدرضا حمیدی زاده؛ حسن فارسیجانی؛ آناهیتا سالاری؛ بهروز دری نوکورانی

چکیده در بازارهای پویا و رقابتی امروز صنایع و خدمات نیازمند روش‌هایی هستند که بتوانند به کمک آن بر چالش‌های محیطی فایق آمده و محصولات و خدمات بدون اتلاف به مشتریان ارائه دهند. چنین ابزاری با شیوه تولید ناب حاصل می‌شود. از این رو با مطالعه ادبیات و پیشینه مدل‌های تولید ناب در زنجیره تأمین 14 عامل اصلی شناسایی در قالب پرسشنامه‌ای در اختیار خبرگان و مدیران زنجیره تأمین صنعت خودرو قرار گرفت تا ارتباط و توالی این عوامل با روش ISM [1] مشخص شده و سپس با روش تحلیل مسیر تأیید شود. در این راستا، این عوامل در پنج سطح قرار گرفتند. سطح اول شامل اتلافات و رضایت مشتری، سطح دوم شامل کنترل منابع و بهبود مستمر، سطح سوم شامل ساختار جریان مواد، توسعه تأمین‌کننده و انتخاب تأمین‌کننده، سطح چهارم شامل آموزش و توانمند‌ساز، ارتباط با مشتری، ارتباط با تأمین‌کننده و ساختار جریان اطلاعات، سطح پنجم شامل رفتار مدیریت، روش‌های مدیریت و مهارت کارکنان می‌باشد. این ترتیب عوامل به مدیران کمک کرده تا در صورت پیاده‌سازی این عوامل برای بهبود روش‌های تولید و نزدیک شدن به تولیدی ناب از کدام عوامل شروع کنند.      

ارائه مدل موفقیت تحلیل متدولوژی چابک در مرحله نگهداشت محصول نرم‌افزاری از دیدگاه تحلیلگران نرم‌افزار

صفحه 149-181

ماندانا فرزانه؛ محمد تقی عیسائی؛ بابک علوی

چکیده سازمان های فعال در حوزه تولید و توسعه نرم افزار در اثر میزان بالای رقابت، نیاز مشتریان مبنی بر شخصی‌سازی محصولات، فشار برای کاهش زمان تولید و سرعت بالای رشد فناوری‌های نوظهور؛ با تغییرات محیطی بالایی رو به رو هستند. لازمه بقای این سازمان ها در فضای پویا، استفاده از متدولوژی تولید و توسعه چابک نرم افزار جهت انطباق سریع تر فرایندها و فعالیت‌های کسب‌و‌کار با محیط می باشد. به کارگیری موفقیت آمیز این متدولوژی خصوصا در مرحله تحلیل که در آن تحلیل گران به شناخت نیازمندی های مشتری و تعیین معماری سیستم می پردازند، سازمان را در ارائه محصولات در زمان مناسب توانمند می سازد و بدین ترتیب از منظر ایجاد ارزش نقش مهمی برای سازمان دارد. بر این اساس در پژوهش حاضر پس از مطالعه ادبیات تحقیق، عوامل موثر در موفقیت این متدولوژی شناسایی گردید. در ادامه با توجه به اهمیت نقش تحلیل در مرحله بلوغ محصول که نرم افزار در سازمان مشتری استقرار یافته و توسط کاربران استفاده می شود، نسبت به یافتن آن دسته از عواملی که در موفقیت تحلیل این متدولوژی و در مرحله نگهداشت محصول اثرگذار هستند، اقدام گردید. بر اساس تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، پیشنهاد می شود که عوامل موثر بر موفقیت فاز تحلیل متدولوژی چابک در مرحله بلوغ نرم افزار در 7 طبقه فردی-مشتری، فردی-تحلیل گر، میان فردی، سازمانی، مدیریتی، فرایندی و تکنولوژیک قابل دسته بندی هستند.

بررسی رابطه شتاب و وضعیت نقدشوندگی بازار سهام در بورس اوراق بهادار تهران

صفحه 181-194

شاپور محمّدی؛ حسن قالیباف اصل؛ مریم قدک فروشان

چکیده هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بازده‌های شتاب و وضعیت نقدشوندگی بازار سهام در دورههای کوتاه‌مدت (6 و 12 ماهه)، میان‌مدت (24 ماهه) و بلند‌مدت (60 ماهه) است. نمونه آماری 270 شرکتی هستند که در سال‌های 82- 85 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده و تا پایان سال 91 بدون وقفه معاملاتیِ سالیانه فعالیت داشته‌اند. نتایج آزمون فرضیه‌ها نشان دادند که در نظر گرفتن معیار نقدشوندگی برای تقسیم بازار با در نظر گرفتن دوره زمانیِ کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت بر نتیجه مثبت یا منفی بودن بازده شتاب تأثیرگذار است ؛ به طوری که در مجموعه شرکت‌های دارای نقدشوندگی بالا بازده‌های اضافه شتاب در دوره تشکیل 6 ماهه و دوره نگهداری کوتاه‌مدتِ 6 ماهه و دوازده ماهه مثبت و در مجموعه شرکت‌های دارای نقدشوندگی پایین بازده‌های شتاب در دوره میان‌مدت 24 ماهه و دوره بلندمدت 60 ماهه منفی ظاهر شده‌اند. در مقایسه دو مجموعه با یکدیگر، نتایج مشاهده شده این نکته را بیان می‌کند که در دوره تشکیل 6 ماهه و دوره‌های نگهداری 6، 12، 24 و 60 ماهه میان بازده مجموعه شرکت‌های دارای نقدشوندگی بالا و مجموعه شرکت‌های دارای نقدشوندگی پایین تفاوت معنا‌داری وجود ندارد.    

حل یک مدل فرآیند تحلیل شبکه ای برای انتخاب قوانین توزیع امکانات با استفاده از مجموعه فازی شهودی بازه ای

صفحه 195-214

میثم موسوی؛ رضا توکلی مقدم؛ منیر مینایی؛ بهنام وحدانی؛ زینب قربانی

چکیده نیاز به انعطاف‌پذیری دربحث تولید و افزایش رقابت و نیاز به پاسخگویی به تقاضای مشتریان در زمان مناسب، موضوعی ضروری در بحث تولید می‌باشد. دلایل متعددی بر سیستم تولید انعطاف‌پذیر اثرگذار می‌باشد.یکی از دلایل مهم وتأثیرگذار خطی‌مشی، زمان‌بندی است که ارتباط مستقیم با قانون توزیع امکانات دارد.انتخاب این قانون می‌تواند بر‌اساس معیارهای متعدد صورت گیردکه هریک از این معیارها بر یکدیگر اثرگذاری متقابل دارند. از این رو یک مدل فرایند تحلیل شبکه‌ای جهت یافتن یک قانون توزیع امکانات مناسب لازم می‌باشد.همچنین به دلیل ماهیت مسئلهو قطعیت نداشتن در فرایند مقایسه زوجی و اثرگذاری معیارها بر هم وبر انتخاب قوانین توزیع امکانات نمی‌توان از روش قطعی برای حل این مدل استفاده کرد.از این رو مدل فرایند تحلیل شبکه‌ای با مجموعه فازی بازه‌ای شهودی[1]به دلیل ویژگی‌های موجود در تصمیم‌گیری چند معیاره در شرایط عدم قطعیت حل می‌شود. سپس انتخاب قانون توزیع امکانات با توجه به نظرات خبرگان صنعت ارائه شده و در خاتمه رتبه‌بندی مناسب برای این انتخاب پیشنهاد می‌شود.     [1]Intuitionistic Fuzzy Sets

بررسی رویه های مدیریت کیفیت جامع در سازمانهای دولتی ایران در فاصله زمانی 88-1381 با استفاده از رویکرد فراتحلیل

صفحه 215-234

علی عطافر؛ سعید فتحی؛ آرش شاهین؛ بیتا یزدانی

چکیده تاکنون پژوهش های متعددی در زمینه مدیریت کیفیت جامع در سازمانهای ایران انجام شده است، درحالیکه آنها کمتر بر یافته ها و نتایج پژوهش های پیشین استوار بوده اند. عدم توجه به نتایج پژوهش های پیشین باعث گردیده که جمع بندی موانع و چالش های موجود در پیاده سازی سیستم های نوین مدیریتی در سازمانها، به درستی صورت نگیرد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی سطح پیاده سازی رویه های مدیریت کیفیت جامع در سازمانهای دولتی ایران می باشد که برای دستیابی به آن از رویکرد فراتحلیل استفاده شده است. بدین منظور، نتایج حاصل از 19 پژوهش انجام شده در سازمانهای دولتی ایران طی سالهای 88-1381 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان دهنده‌ی روند نزولی کندی در امتیاز رویه های مدیریت ارشد و رهبری، مدیریت منابع انسانی، برنامه ریزی استراتژیک، ساختار و فرهنگ سازمانی و مدیریت فرایندها طی سالهای 88-1381 در سازمانهای دولتی می باشد. این درحالی است که رویه مدیریت مشتری طی این سالها روندی روبه بهبود را نشان می دهد. پژوهش حاضر لزوم توجه و تاکید بیشتر در اجرای رویه های مدیریت کیفیت جامع در سازمانهای دولتی ایران را نشان می دهد تا بتوان از این طریق بسترهای مورد نیاز جهت پیاده سازی رویکردهای نوین مدیریتی را فراهم نمود.