علی حاجی غلام سریزدی؛ علی رجب زاده؛ علینقی مشایخی؛ علیرضا حسن زاده
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 1-26
چکیده
تعریف مسأله حیاتی‌ترین و مهم‌ترین گام رویکرد پویایی‌های سیستمی است که پایه و اساس سایر گام‌های مدل‌سازی دینامیکی و یکی از شروط اصلی اثربخشی مدل‌سازی و موفقیت آن است. با این وجود ادبیات کمی درباره فرایند تعریف مسأله، ویژگی‌ها و شاخص‌های یک مسأله دینامیکی وجود دارد. این مقاله با هدف تبیین فرایند تعریف مسأله به صورت سیستماتیک ...
بیشتر
تعریف مسأله حیاتی‌ترین و مهم‌ترین گام رویکرد پویایی‌های سیستمی است که پایه و اساس سایر گام‌های مدل‌سازی دینامیکی و یکی از شروط اصلی اثربخشی مدل‌سازی و موفقیت آن است. با این وجود ادبیات کمی درباره فرایند تعریف مسأله، ویژگی‌ها و شاخص‌های یک مسأله دینامیکی وجود دارد. این مقاله با هدف تبیین فرایند تعریف مسأله به صورت سیستماتیک و ساختارمند با استخراج شاخص‌ها و عوامل تعیین‌کننده یک مسأله دینامیکی به ایجاد چارچوب مسأله دینامیکی پرداخته است. برای این منظور ابتدا از طریق مرور سیستماتیک ادبیات موضوع به استخراج شاخص‌ها و عوامل تعریف و تعیین‌کننده مسائل دینامیکی پرداختیم. در این مرحله تمام مقالات پذیرفته‌شده در دو دور اولیه کنفرانس تحقیقاتی پویایی‌های سیستمی در سال 1976 و 1981 و 33 دور کنفرانس پویایی‌های سیستمی از سال 1983-2015 و همچنین مقالات مجله سیستم داینامیک ریویو (SDR) و پایگاه‌های علمی الزویر، وایلی، اسپرینگر و امرالد مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت چارچوبی با 6 گروه شاخص شامل ساختار مسأله، ذی‌نفعان مسأله، مرز مسأله، پیچیدگی مسأله، پویایی مسأله و ماهیت مسأله طراحی شد که روی هم رفته دربرگیرنده 24 شاخص است. ارائه چهارچوب جامع در تشخیص مسأله پویا و مناسب برای رویکرد پویایی‌های سیستمی یافته اصلی این تحقیق محسوب می‌شود.
مهدی حقیقی کفاش؛ محمدرضا اسماعیلی؛ محمدرضا تقوا؛ محمود محمدیان
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 27-46
چکیده
امروزه تأثیر فعالیت‌های فرهنگی در تولید ناخالص ملی، رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی و گسترش مبادلات بین‌المللی بسیار قابل توجه است، به گونه‌ای که فعالیت‌های فرهنگی را به یکی از شالوده‌های اساسی نظام اقتصادی دنیا تبدیل کرده است. بر این اساس ضروری است با توجه به غنا و ثروت عظیم کشور از حیث محصولات فرهنگی به آن‌ها با نگاهی متفاوت نگریسته ...
بیشتر
امروزه تأثیر فعالیت‌های فرهنگی در تولید ناخالص ملی، رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی و گسترش مبادلات بین‌المللی بسیار قابل توجه است، به گونه‌ای که فعالیت‌های فرهنگی را به یکی از شالوده‌های اساسی نظام اقتصادی دنیا تبدیل کرده است. بر این اساس ضروری است با توجه به غنا و ثروت عظیم کشور از حیث محصولات فرهنگی به آن‌ها با نگاهی متفاوت نگریسته شود و با شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر تقاضای این نوع از محصولات در جهت نظاممند کردن ساختار عرضه و بهبود اقتصاد فرهنگ کشور اقدام شود. در این راستا پژوهش حاضر با هدف انشاء و دسته‌بندی عوامل مؤثر بر تقاضای محصولات فرهنگی ایرانی در بازار داخلی انجام شده است. پژوهش به روش کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد، با استفاده از ابزار مصاحبه از 30 نفر از هنرمندان، خبرگان و فعالان فرهنگی شهر تهران و با روش نمونهگیری گلوله برفی صورت پذیرفت. تحلیل محتوای مصاحبهها براساس مدل توسعهیافته فرآیند اجرای گراندد تئوری انجام و 182 مفهوم در قالب چهار بعد «برانگیختن نیاز»، «ایجاد تقاضا»، «تأمین تقاضا» و «تکرار تقاضا» مدل‌سازی شد. ضمن این‌که پایایی کدگذاری با درصد پایایی بازآزمون معادل 52/1 تأیید شد.
رضا سپهوند؛ زینب امیری؛ مجتبی فرخی؛ یداله امیری
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 47-68
چکیده
با وجود این‌که در دوره‌ای از تاریخ برخی اندیشمندان مذهب را عامل عقب‌ماندگی جوامع می‌دانستند، باید گفت مذهب الهی پیش‌برنده سرمایه‌ای است که برای فرد و اجتماع حاصل می‌شود و انباشت آن موجب بهبود وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه می‌شود. از این‌رو می‌توان مذهب را در دو بعد سرمایه مذهبی فردی و سرمایه مذهبی اجتماعی عامل محرک ...
بیشتر
با وجود این‌که در دوره‌ای از تاریخ برخی اندیشمندان مذهب را عامل عقب‌ماندگی جوامع می‌دانستند، باید گفت مذهب الهی پیش‌برنده سرمایه‌ای است که برای فرد و اجتماع حاصل می‌شود و انباشت آن موجب بهبود وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه می‌شود. از این‌رو می‌توان مذهب را در دو بعد سرمایه مذهبی فردی و سرمایه مذهبی اجتماعی عامل محرک و برانگیزاننده توسعه جامعه تلقی کرد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر سرمایه مذهبی بر رفتار شهروندی سازمانی است. جامعه آماری شامل 270 نفر از کارکنان سازمان تأمین اجتماعی شهر اصفهان است. حجم نمونه آماری به روش تصادفی ساده و براساس جدول گرجسی و مورگان 159 نفر تعیین شد. برای گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه محقق ساخته سرمایه مذهبی و پرسش‌نامه رفتار شهروندی سازمانی نصراصفهانی و همکاران (1394) استفاده شد. روایی پرسش‌نامه‌ها براساس روایی محتوا و پایایی براساس آلفای کرونباخ مورد تأیید قرارگرفت که مقدار ضریب پایایی برای پرسش‌نامه‌ها به ترتیب 76/0 و 82/0 به دست آمد. آزمون فرضیات از روش معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزار Amos انجام شد. نتایج نشان داد که سرمایه مذهبی با ضریب مسیر46/0 بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر دارد، همچنین براساس نتایج فرضیات فرعی ابعاد سرمایه مذهبی شامل احکام، عقاید و اخلاقیات به ترتیب با ضریب مسیر 52/0، 39/0 و 47/0 بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر دارند.
نسرین علینقیان؛ علی نصر اصفهانی؛ علی صفری
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 69-88
چکیده
این پژوهش در نظر دارد تأثیر عوامل فردی و ماهیت خطا بر افشاگری را شناسایی و مورد بررسی قرار دهد. روش مورد استفاده به صورت ترکیب رویکرد کیفی و کمی است. در رویکرد کیفی، با به‌کارگیری تکنیک دلفی مؤلفه‌های مربوط به هر عامل شناسایی شدند. این تکنیک با نظر متخصصین طی چهار مرحله با ضریب هماهنگی 433/0 پایان یافت، سپس در رویکرد کمی براساس نتایج ...
بیشتر
این پژوهش در نظر دارد تأثیر عوامل فردی و ماهیت خطا بر افشاگری را شناسایی و مورد بررسی قرار دهد. روش مورد استفاده به صورت ترکیب رویکرد کیفی و کمی است. در رویکرد کیفی، با به‌کارگیری تکنیک دلفی مؤلفه‌های مربوط به هر عامل شناسایی شدند. این تکنیک با نظر متخصصین طی چهار مرحله با ضریب هماهنگی 433/0 پایان یافت، سپس در رویکرد کمی براساس نتایج تکنیک دلفی پرسش‌نامه‌ای تهیه شد و روایی آن با استفاده از معیارهای CVI و CVR مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسش‌نامه نیز با محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد. بر این اساس پرسش‌نامه در جامعه مورد نظر توزیع و تعداد 274 مورد توسط کادر درمانی و اداری بیمارستان تکمیل و براساس داده‌های گردآوری شده الگوی معادلات ساختاری مورد نظر برازش شد. نتایج برازش الگو نشان داد که نکویی برازش خوب است و مدل برازش شده انطباق خوبی با داده‌های تجربی دارد. در بررسی تأثیر دو عامل ماهیت خطای رخ داده و عوامل فردی، تأثیر عوامل مربوط به ماهیت خطا پذیرفته شد، اما تأثیر عوامل فردی مورد پذیرش قرار نگرفت و رابطه معنادار نبود.
علی محمدی؛ حبیب الله رعنایی کردشولی؛ عباس عباسی؛ حسین کرمی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 89-112
چکیده
با توجه به اهمیت صنایع به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی، شناسایی منابع رشد سرمایه‌گذاری صنعتی از نظر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی حایز اهمیت و شکل‌گیری مؤسسات کوچک و متوسط یکی از مقوله‌هایی است که تأثیر آن بر سرمایه‌گذاری با ابزارهای مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است، ولی از سویی هر کدام از این مطالعات از زاویه دیدی خاص این مقوله ...
بیشتر
با توجه به اهمیت صنایع به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی، شناسایی منابع رشد سرمایه‌گذاری صنعتی از نظر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی حایز اهمیت و شکل‌گیری مؤسسات کوچک و متوسط یکی از مقوله‌هایی است که تأثیر آن بر سرمایه‌گذاری با ابزارهای مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است، ولی از سویی هر کدام از این مطالعات از زاویه دیدی خاص این مقوله را تحت بررسی قرار داده‌اند و گاهی به نتایج متفاوتی دست یافته‌اند. از سوی دیگر در انجام این مطالعات بیشتر از رویکردهای آماری استفاده شده و راه‌کارهایی که محققان ارائه داده‌اند نتوانسته است اثرات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت را به صورت هم‌زمان بررسی کنند؛ بنابراین برای رفع این نقیصه در این مقاله از رویکردی کل‌نگرانه (تفکر سیستمی) برای بررسی تأثیر شکل‌گیری مؤسسات کوچک و متوسط بر رشد سرمایه‌گذاری استفاده شده است. ابزاری که برای اجرایی کردن تفکر سیستمی در این مقاله به‌کار گرفته شده رویکرد پویایی‌شناسی سیستمی است تا بتوان از توانمندی‌های آن در مدل‌سازی سیستم‌های پیچیده استفاده کرد و نتایج مناسبی را از طریق شبیه‌سازی این مدل‌ها به دست آورد. جامعه مورد مطالعه استان فارس و بازه زمانی مورد بررسی سال‌های 1360-1410 است. نرم‌افزاری که برای مدل‌سازی و شبیه‌سازی استفاده گردید نرم‌افزار ونسیم است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی مدل طراحی شده نشان‌گر رابطه مستقیم و متعامل دو متغیر مؤسسات کوچک و متوسط و سرمایه‌گذاری است.
یعقوب ممبینی؛ محمد دوستار؛ مهشید گودرزی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 113-135
چکیده
نقش مؤثر هوش سیاسی مدیران و رهبران در تغییر و تحولات بنیادی سازمان انکارناپذیر است. هوش سیاسی هوشی است که رهبران می‌توانند با استفاده از آن اعمال نفوذ برای تغییرات مناسب در سازمان را ایجاد کنند. هوش سیاسی یکی از مهارت‌های اجتماعی است که یک رهبر تحول‌آفرین باید آن را به درستی شناخته و در تغییرات سازمانی برای اثربخشی بیشتر استفاده ...
بیشتر
نقش مؤثر هوش سیاسی مدیران و رهبران در تغییر و تحولات بنیادی سازمان انکارناپذیر است. هوش سیاسی هوشی است که رهبران می‌توانند با استفاده از آن اعمال نفوذ برای تغییرات مناسب در سازمان را ایجاد کنند. هوش سیاسی یکی از مهارت‌های اجتماعی است که یک رهبر تحول‌آفرین باید آن را به درستی شناخته و در تغییرات سازمانی برای اثربخشی بیشتر استفاده کند. فرهنگ هر سازمان نقش مهمی در پذیرش تغییر از سوی کارکنان و آمادگی کارکنان برای تغییر دارد. رهبران از طریق یک فرآیند نفوذ اجتماعی فرهنگ سازی کرده و با اثر‌گذاری بر کارکنان، آنان را به سمت تحقق اهداف متعالی سازمان هدایت می‌کنند. در این مقاله تأثیر هوش سیاسی بر تغییر سازمانی در سازمان‌های دولتی استان گیلان بررسی شده و همچنین نقش تعدیل‌گر فرهنگ سازمانی در رابطه بین هوش سیاسی و تغییر سازمانی مورد بررسی قرار گرفته است. داده‌های پژوهش از سازمان‌های دولتی استان گیلان گردآوری شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است که اطلاعات با استفاده از پرسش‌نامه گردآوری شده و برای تحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری و الگوریتم حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هوش سیاسی بر تغییر سازمانی تأثیرگذار است و فرهنگ سازمانی رابطه بین هوش سیاسی و تغییر سازمانی را تعدیل می‌کند.
سید محمد میرمحمدی؛ محمد رحیمیان؛ مریم عابدینی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 137-155
چکیده
بسیاری از نظریه‌پردازان مدیریت بر بهبود عملکرد درون نقشی و عملکرد فرانقشی کارکنان به منظور افزایش اثربخشی سازمان تأکید دارند. تحقیقات مختلفی در جهت بهبود عملکرد فرانقشی و درون نقشی کارکنان انجام شده است که می‌توان به ادراک از مسئولیت اجتماعی و نگرش‌های کاری کارکنان اشاره کرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر ادراک از مسئولیت ...
بیشتر
بسیاری از نظریه‌پردازان مدیریت بر بهبود عملکرد درون نقشی و عملکرد فرانقشی کارکنان به منظور افزایش اثربخشی سازمان تأکید دارند. تحقیقات مختلفی در جهت بهبود عملکرد فرانقشی و درون نقشی کارکنان انجام شده است که می‌توان به ادراک از مسئولیت اجتماعی و نگرش‌های کاری کارکنان اشاره کرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر ادراک از مسئولیت اجتماعی با عملکرد فرانقشی و درون نقشی با توجه به نقش میانجی نگرش‌های کاری است. جامعه آماری این تحقیق را 1640 نفر از مدیران و کارکنان ستادی بانک تجارت تشکیل میدهند. داده‌های این تحقیق از طریق پرسش‌نامه و نمونهای متشکل از 314 نفر به روش تصادفی ساده گردآوری و با روش مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل گردید. روایی پرسشها تحقیق با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن نیز به وسیله آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. نتایج مدل معادلات ساختاری به جز یک فرضیه دیگر فرضیات تحقیق را تأیید می‌کند، همچنین نشان داده شد نگرش‌های کاری به عنوان متغیر میانجی اثر کامل در رابطه بین ادراک از مسئولیت اجتماعی و عملکرد کارکنان دارد.
حسن دانایی فرد؛ سمیه نعمتی؛ احمدعلی خائف الهی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 157-178
چکیده
در سال‌های اخیر عملکرد بخش دولتی و تلقی مردم از ارزش‌هایی که توسط این بخش به واسطه خدمت‌رسانی عمومی خلق می‌شود، دغدغه بسیاری از پژوهشگران حوزه مدیریت دولتی شده است. در این میان پژوهش‌های فراوانی در خصوص تدوین سنجه‌هایی برای اندازه‌گیری عملکرد بخش دولتی در بسترهای مطالعاتی مختلف انجام شده است؛ بر این اساس هدف پژوهش حاضر در رویکردی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر عملکرد بخش دولتی و تلقی مردم از ارزش‌هایی که توسط این بخش به واسطه خدمت‌رسانی عمومی خلق می‌شود، دغدغه بسیاری از پژوهشگران حوزه مدیریت دولتی شده است. در این میان پژوهش‌های فراوانی در خصوص تدوین سنجه‌هایی برای اندازه‌گیری عملکرد بخش دولتی در بسترهای مطالعاتی مختلف انجام شده است؛ بر این اساس هدف پژوهش حاضر در رویکردی کاربردی تدوین مدل اندازه‌گیری عملکرد بخش دولتی تحت ارزشهای عمومی خلق شده توسط این بخش است. به این منظور پژوهشی کمی مبتنی بر پیمایش انجام گرفت که در آن پس از مطالعه ادبیات موجود در حوزه ارزش عمومی فهرست به نسبت جامعی از ارزشهای عمومی مشتمل بر چهار دسته اخلاقی، حرفه‌ای، انسانی و دموکراتیک شناسایی شد که روایی صوری و محتوایی آن‌ها توسط پنل خبرگان مورد تأیید قرار گرفت. در مرحله بعد پرسش‌نامه‌ای براساس ارزشهای احصا شده مرحله نخست تهیه شد و در اختیار نمونه آماری متشکل از ارباب‌رجوع‌های بانک‌های دولتی (ملی، سپه و کشاورزی) قرار گرفت. در این مرحله خروجی نرم‌افزار SPSS و نتایج تحلیل عاملی روایی سازه ارزش‌ها را مورد تأیید قرار داد. در گام نهایی برای سنجش مدل اندازه‌گیری ارزش‌ها از روش حداقل مربعات جزئی و نرم‌افزار PLS استفاده شد و ارزش‌هایی که بار عاملی کمتر از 4/0 داشتند، از مدل اندازه‌گیری حذف شدند. در نهایت 18 ارزش باقی‌مانده در چهار دسته برشمرده در مدل اندازه‌گیری عملکرد مورد تأیید قرار گرفتند.
محمد ولی پور خطیر؛ عادل آذر؛ محمدرضا امینی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1396، صفحه 179-198
چکیده
لزوم تغییر ساختار بودجه‌ریزی از برنامه‌ای به عملکردی سبب شد تا مطالعات بسیاری درپی الزامات این تغییر صورت پذیرد. با بررسی ادبیات موضوع مدل بودجه‌ریزی که در آن عملکرد به مفهوم تعالی و کارایی وجود داشته باشد مشاهده نشد. از این‌رو ایده اصلی این تحقیق در ارائه مدل بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد به گونه‌ای است که ضمن در نظر داشتن ...
بیشتر
لزوم تغییر ساختار بودجه‌ریزی از برنامه‌ای به عملکردی سبب شد تا مطالعات بسیاری درپی الزامات این تغییر صورت پذیرد. با بررسی ادبیات موضوع مدل بودجه‌ریزی که در آن عملکرد به مفهوم تعالی و کارایی وجود داشته باشد مشاهده نشد. از این‌رو ایده اصلی این تحقیق در ارائه مدل بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد به گونه‌ای است که ضمن در نظر داشتن سیاست‌های کلی دانشگاه علوم پزشکی تهران در تخصیص بودجه به بیمارستان‌های زیرمجموعه، تعالی و کارایی بیمارستان‌ها را نیز در نظر بگیرد و از سوی دیگر از کارایی مدل‌های ریاضی در تخصیص بودجه استفاده کند. مدل تعالی EFQM مبنای ارزیابی تعالی بیمارستان‌ها قرار گرفت و به منظور خوشه‌بندی بیمارستان‌ها در سطحی بالاتر، بیمارستان‌ها براساس شباهت در ابعاد تعالی خوشه‌بندی شدند و برای ارزیابی کارایی بیمارستان‌ها نیز از مدل متعارف تحلیل پوششی داده‌ها استفاده شد.
در راستای محقق شدن هدف اصلی تحقیق یعنی اثربخشی تخصیص بودجه به بیمارستان‌ها، ابتدا مدل قطعی بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد با شش آرمان (تعالی، کارایی و ضریب اشغال تخت هر یک در دو سطح متوسط خوشه و درون خوشه) طراحی شد و سپس با هدف پاسخ‌گویی بهتر در مواجه با شرایط نامطمئن، این مدل با بهره‌گیری از مباحث فازی و استواری، استوار گردید، همچنین برای تحلیل دقیق‌تر قابلیت مدل‌های استوار از شبیه‌سازی مونت کارلو استفاده شدکه نتایج نشان از قابلیت بسیار بالای مدل استوار- فازی نسبت به مدل قطعی در پاسخ‌گویی به عدم قطعیت موجود در پارامترهای مسأله دارد.
