دوره و شماره: دوره 29، شماره 2، تیر 1404، صفحه 1-162 
مقاله مروری

تجزیه و تحلیل کتاب‎سنجی "روابط کارمند ـ سازمان"

صفحه 1-20

https://doi.org/10.48311/mri.2025.664

فاطمه علوی متین؛ عباسعلی رستگار؛ حسن عابدی جعفری؛ محسن شفیعی نیگابادی

چکیده هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت دانش در حوزۀ روابط کارمند ـ سازمان، با استفاده از تحلیل کتاب‎سنجی است. این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از منظر گردآوری داده‎ها، توصیفی ـ تحلیلی، با رویکرد کمّی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 289 مطالعۀ نمایه شده در پایگاه جامع اسکوپوس در بازۀ زمانی 1978 الی 2024 است. با بررسی عنوان، چکیده و واژگان کلیدیِ مطالعات، اطمینان حاصل شد که تمام این اسناد برای تحلیل مناسب است؛ از این رو، در فرایند تحلیل تمام این مطالعات بررسی شد. برای تجزیه و تحلیل، مصورسازی و تفسیرِ داده‎های جمع‎آوری شده، از روش کتاب‎سنجی و نرم‎افزار (ابزار) viewer VOS استفاده شد. بر طبق یافته‎های پژوهش، بیش‎ترین اسناد منتشر شده در حوزۀ روابط کارمند ـ سازمان در سال 2023 چاپ شده است. ایالات متحده، چین و بریتانیا به ترتیب دارای بیش‎ترین اسناد منتشر شده در حوزۀ روابط کارمند ـ سازمان هستند. بر مبنای تحلیل هم‎رخدادی واژگان کلیدی نویسنده، کلیدواژه‎های حمایت سازمانی ادراک شده، روابط کارمند ـ سازمان، ارتباطات داخلی، رضایت شغلی و مدیریت منابع انسانی به ترتیب دارای بیش‎ترین قدرت اتصال کلی هستند؛ به‎علاوه، برخی از جدیدترین موضوعات در این حوزۀ پژوهشی عبارت‎اند از: سازمان‎های فراکتال، چارچوب سازمانی، سیستم‎های انسانی، مدل‎سازی غیر خطی و روابط سازمان. یافته‎های این پژوهش می‎تواند به‎عنوان نقشۀ راهی برای پژوهش‎های آتی در حوزۀ روابط کارمند ـ سازمان در نظر گرفته شود.

مقاله پژوهشی

مخالفت های استراتژیک در سازمان از منظر مدیران؛ پژوهش کیو

صفحه 22-52

https://doi.org/10.48311/mri.2025.23859

سارا احمدی دوقزلو؛ زینب دیلمی؛ مانی آرمان

چکیده هدف پژوهش حاضر بررسی مخالفت‌های استراتژیک در سازمان‌ها، از منظر مدیران می باشد. این پژوهش با روش کیو انجام شده و از نوع توصیفی- کمی و کیفی(ترکیبی) است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه متخصصین، صاحب نظران و اساتید حوزه مدیریت بوده که 20 تن از آن‌ها به عنوان نمونه انتخاب و به پرسشنامه پاسخ داده‌اند. برای بررسی پایایی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده که برابر با 60% حاصل شده و همچنین برای سنجش روایی ابزار گردآوری داده‌ها از روایی محتوایی استفاده شده است. ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش، پرسشنامه و مصاحبه بوده و جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها نرم افزارspss بکار برده شده است. در تحلیل داده‌ها، دیدگاه‌ها و عقاید پاسخ دهندگان تبیین و تفسیر شده و با توجه به نحوه ارزش‌گذاری، کارت‌های کیو دسته‌بندی شده‌اند و همچنین عامل‌های مؤثر بررسی و در نهایت چهار عامل رویکرد فنی، رویکرد نگرشی، رویکرد سیاسی و عدم اطمینان شناسایی شده است.

مقاله پژوهشی

طراحی و تبیین مدل گرایش کارکنان به رفتارهای انحرافی شغلی مبتنی بر تئوری حفاظت از منابع در صنعت بانکداری ایران

صفحه 54-89

https://doi.org/10.48311/mri.2025.27638

محمدباقر جعفری؛ علی طاهری هشی؛ سراج الدین محبی

چکیده هدف این پژوهش طراحی و تبیین مدل گرایش کارکنان به رفتارهای انحرافی شغلی مبتنی بر تئوری حفاظت از منابع در صنعت بانکداری ایران می‌باشد. رویکرد روش‌شناسی تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی بوده است. از دو روش تحلیل مضمون و تحلیل مسیر بهره گرفته شد. جامعه آماری کیفی شامل خبرگان دانشگاهی و سازمانی و در بخش کمی کارکنان صنعت بانکداری با مرکزیت شهر اهواز است. جهت گردآوری داده‌های کیفی از مصاحبه‌ی نیمه-ساختاریافته با 12 نفر از خبرگان استفاده شد و برای داده‌های کمی از پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته مبتنی بر یافته‌های بخش کیفی استفاده شد. در تحلیل داده‌های کیفی از کدگذاری بر اساس کدهای پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر و به-منظور تحلیل داده‌های کمی از معادلات ساختاری در نرم‌افزار PLS 3 استفاده شد. یافته‌های تحلیل مضمون ناظر بر 443 کد اولیه مشترک، 96 کد پایه، 24 کد سازمان‌دهنده و 5 کد فراگیر بوده است. یافته‌های کمی مؤید این مطلب بود که سازه‌ی توسعه مکانیسم بازدارندگی DBs به واسطه‌ی اثرگذاری بر سازه‌های بسترسازی غیرمولد نظام بانکداری به‌طورمستقیم و سازه‌های ناسازگاری محتوایی ـ کنشی درون‌ساختاری و جهت‌گیری‌های غیرکارکردی رفتاری به-طورغیرمستقیم نسبت به سازه‌ی حمکرانی مقابله‌ای با DBs، متغیری تعیین‌کننده‌تری است. همچنین، سازه‌ی بسترسازی غیرمولد نظام بانکداری به عنوان سازه‌ای محوری و مرکزی در ارتباط با گرایش کارکنان به رفتارهای انحرافی درنظرگرفته می‌شود. بنابراین، برای مدیریت، کنترل و نظارت بر رفتارهای انحرافی کارکنان، می‌بایست بانک‌ها به سوی ایجاد و گسترش مکانیسم‌های بازدارندگی در درون ساختار سازمانی بانک‌ها با تمرکز بر کاهش بسترسازی‌های غیرمولد در محیط‌های شغلی بروند.

مقاله پژوهشی

ارائه چارچوب توسعه هویت رهبری؛ پژوهشی با رویکرد هستی شناسی رئالیسم انتقادی

صفحه 91-117

https://doi.org/10.48311/mri.2025.23853

محمدصادق قلی زاده؛ جبار باباشاهی؛ بهزاد محمدیان؛ حمیدرضا یزدانی؛ شمس السادات زاهدی

چکیده یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی رهبران ، نیاز به توانمندسازی آنها برای سازگاری با محیط‌های پویا و متلاطم است، نتایج پژوهش‌ها حاکی از آن است که افراد با هویت رهبری توسعه یافته‌تر، امکان رشد و موفقیت بیشتری دارند. اما در مقام عمل، در سازمان‌ها عموما فرایند توسعه رهبران صرفا بر ایجاد مهارت‌ها و شایستگی‌های شخصی متمرکز شده است و اغلب از توسعه هویتی رهبر غفلت می‌شود. از سوی دیگر، پارادایم رئالیسم انتقادی ادعا می‌کند از طریق واکاوی لایه به لایه واقعیت، پرده از بخش‌های زیرین و نهفته پدیده‌ها بر می‌دارد و شناخت عمیقتر آنها را میسر می‌سازد، از این رو، پژوهش حاضر با هدف ارائه چارچوبی برای توسعه هویت رهبری مبتنی بر رویکرد رئالیسم انتقادی انجام گرفت. استراتژی پژوهش فراترکیب و ابزار گردآوری اطلاعات، متون و اسناد بودند. یافته‌های پژوهش زمینه ساز شناسایی 19 مفهوم و 4 مقوله برای توسعه هویت رهبری گردید. تحلیل اسناد و ادبیات موجود نشان داد که "عوامل، مکانیزم‌ها و ابزارهای تقویت و توسعه هویت رهبری" در بستر "زمینه و محیط تاثیرگذار بر توسعه هویت رهبری" و تحت تاثیر "سایر شرایط" منجر به " پیامدهایی" می‌گردد که تقویت و توسعه هویت رهبری را رقم خواهد زد.

مقاله مروری

الگوی انسداد سازمانی ادراک شده با روش فراترکیب

صفحه 119-140

https://doi.org/10.48311/mri.2025.673

محمد ایوب نیکزاد؛ علی نصر اصفهانی؛ علی صفری

چکیده انسداد سازمانی ادراک شده، پدیده‌ای منفی است که می‌تواند سازمان‌ها را با مشکلات بسیار مواجه سازد و بقاء و ماندگاری آنها را با خطراتی جدی روبرو سازد. از این رو، لازم است عوامل موثر بر پیدایش این پدیده به صورتی دقیق و علمی شناسایی و مطالعه شوند. با توجه به این ضرورت و همچنین به دلیل فقدان چارچوبی منسجم در ارتباط با پیشایندها و پیامدهای این پدیده، مطالعه حاضر با هدف مدل‌سازی پیشایندها و پیامدهای انسداد سازمانی ادراک شده اجرا گردید. این مطالعه، از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت داده‌ها، کیفی است و با روش فراترکیب انجام شده است. جامعه آماری را مطالعات پیشین تشکیل می‌دهند که عنوان، چکیده و محتوای آنها مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت 29 منبع جهت استفاده در پژوهش (به عنوان نمونه) انتخاب شد. داده‌های گرداوری شده نیز با استفاده از تحلیل مضمون تحلیل شد. در بخش یافته‌ها، پیشایندهای انسداد سازمانی ادراک شده در قالب 2 بعد، 7 مولفه و 38 شاخص و پیامدهای آن نیز در قالب در 2 بعد، 4 مولفه و 28 شاخص دسته‌بندی گردید. نتایج می‌تواند بینش و آگاهی مدیران نسبت به عوامل موثر بر انسداد سازمانی ادراک شده را افزایش داده و آنان را در هنگام برنامه‌ریزی و اجرای اقدامات لازم حمایت کند.

مقاله پژوهشی

طراحی چارچوب اکوسیستم پلتفرمی B2B بازار انرژی برق

صفحه 142-162

https://doi.org/10.48311/mri.2025.23854

احمد سپهریان؛ اصغر مشبکی؛ فرشته منصوری مؤید؛ امیر محمد کلابی

چکیده اکوسیستم ها به دلیل دارا بودن مزایا و مزیت های که مورد نیاز بازارهای امروزی است به عنوان ابزاری برای ساماندهی و راهبری در طیف گسترده از کسب و کارها مورد اقبال قرار گرفته اند. بازارهای انرژی نیز به عنوان زیر ساختهای توسعه در جوامع بدلیل استراتژیک و پیچیده بودن میتوانند از ظرفیت های اکوسیستم ها برای کارآمدی بهینه بهره ببرند. عدم شناخت از چیستی، ابعاد، پیش نیازها و مهمترین عوامل موثر در اکوسیستم انرژی، فرصت بهره از آن را برای بسیاری از مدیران و تصمیم گیران و بازارها محدود کرده است و در عمل از این ابزار کارآمد مدیریتی در کسب و کار استفاده بهنه نمی شود. این پژوهش تلاش کرده است تا چارچوب یک اکوسیستم مبتنی بر پلتفرم را ارائه نماید که از دید پژوهشگران مورد توجه قرار نگرفته است.این پژوهش از انواع مطالعات کیفی، کاربردی و اکتشافی است. جامعه آمـاری پـژوهش، صـاحبنظـران حـوزه مدیریت بازار، و نیز فعالان صنعت انرژی بودندو با رویکرد نظریة داده بنیاد، به شناسایی مقوله های اثرگذار بر موضوع پژوهش اقدام کرده است.گردآوری اطلاعات با استفاده از نمونه گیری هدفمند و روش گلوله برفی و مصاحبه های نیمه ساختار یافته با استفاده از پروتوکل تهیه شده به کمک متخصصین علمی و عملی انجام شـد. در نهایت چارچوب اکوسیستم پلتفرمی B2Bبازار انرژی برق شناسایی و استخراج شد