دوره و شماره: دوره 29، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 1-151 
مقاله پژوهشی

شناسایی ابعاد هزینه‌های رفتار انحرافی مشتریان و اعتبارسنجی آن در صنعت بانکداری

صفحه 1-21

کاوه رئوفی ماسوله؛ کامبیز حیدرزاده؛ محمد علی عبدالوند؛ سیدحسام سیدین

چکیده با وجود افزایش اهمیت رفتارهای انحرافی مشتری در بخش‌های خدمات، هزینه‌های آن در سازمان به طور دقیق مشخص نیست. با تکیه بر نظریه حفاظت از منابع و نظریه سرایت عاطفی، اقدام به شناسایی هزینه‌ها و شاخص‌های رفتار انحرافی مشتریان و اعتبارسنجی مقیاس در صنعت بانکداری شده است. توسعه و اعتبارسنجی مقیاس برای بسیاری از کارها بخصوص در علوم اجتماعی و رفتاری حیاتی است. برای دستیابی به این هدف، سه مرحله با نه گام طی شده و در دو مرحله نمونه‌گیری شده است. ابتدا تعداد 21 نفر از کارکنان به صورت هدفمند انتخاب و تجربیات آنان در مورد هزینه‌های رفتارانحرافی از طریق مصاحبه گردآوری و اقدام به ایجاد پرسشنامه اولیه شده است. پس از بررسی روایی محتوایی با مشارکت پنج نفر از متخصصان منابع انسانی و یک مطالعه اولیه، پرسشنامه نهایی در بین 448 نفر از کارکنان صف شعب بانک‌های مختلف براساس نمونه‌گیری آسان در تهران توزیع و شواهد با تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی است که هزینه‌های رفتار انحرافی شامل پنج بعد اصلی و سیزده مولفه است. بعد بدرفتاری مشتری شامل دو مولفه: بدرفتاری غیرارتباطی و بدرفتاری ارتباطی؛ بعد واکنش سرپرست شامل دو مولفه: واکنش تنبهی و واکنش حمایتی؛ بعد عذرخواهی مشتری شامل دو مولفه: عذرخواهی رفتاری و عذرخواهی کلامی؛ بعد واکنش کوتاه مدت کارکنان شامل دو مولفه: واکنش فیزیولوژیکی و رفتاری و واکنش هیجانی و واکنش‌های بلندمدت کارکنان شامل پنج مولفه: قصد ترک شغل، استرس شغلی، تحلیل شخصیت، تحلیل موفقیت فردی و تحلیل هیجانی است.

مقاله پژوهشی

نوآوری در تدوین استراتژی‌ پایدار مدیریت منابع آبی صنعت کشاورزی با رویکردی چندبعدی

صفحه 23-46

سیامک نابغ وطن؛ محمود دهقان نیری؛ خدیجه مصطفایی دولت آباد

چکیده در سال‌های اخیر، آب به‍عنوان یک منبع کم‍یاب در بسیاری از کشورها، به‍ویژه ایران، تبدیل شده است. این پژوهش به بررسی استراتژی‌های توسعه پایدار در‍بخش آب و صنعت کشاورزی می‌پردازد و هدف اصلی آن ارتقاء کارایی مصرف آب از طریق طراحی راهبردهای مؤثر است. برای دستیابی به این هدف، دو روش سناریو اکتشافی و پس‌نگری به‍کار گرفته شده‍‌اند. در مرحله اول، با استفاده از روش سناریونویسی اکتشافی، سناریوهای اصلی شناسایی و تصمیمات کلیدی استخراج شدند. سپس، با بهره‌گیری از تحلیل استواری، اولویت این تصمیمات مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعدی، با استفاده از روش پس‌نگری، آینده مطلوب ترسیم و مسیرهای رسیدن به آن مشخص شد. این مسیرها با استفاده از تکنیک دلفی مورد ارزیابی قرار گرفتند تا مهم‌ترین آن‌ها شناسایی شوند.نتایج حاصل از هر دو روش نشان‌دهنده استواری گزینه‍های اهمیت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آبی، توسعه کشت‌های مقاوم به خشکی و شوری و افزایش بازچرخانی و استفاده مجدد از آب است. همچنین مشخص شد که این دو روش به‍نوعی تمام کننده یکدیگر بوده و مسیرها و تصمیمات مکملی را ارائه می‌دهند. این پژوهش می‌تواند مبنای مناسبی برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان درجهت مدیریت پایدار منابع آب در بخش کشاورزی باشد.

مقاله پژوهشی

مفهوم‌پردازی رفتارشارلاتی در سازمان: اثر رهبری اصیل درک شده و هویت اخلاقی کارکنان در بخش دولتی

صفحه 48-71

محرم ابراری رومنجان؛ فریبرز رحیم نیا؛ غلامرضا ملک‌ زاده؛ آذر کفاش پور

چکیده این مطالعه با هدف شناسایی مؤلفه‌های رفتار شارلاتانی و بررسی تأثیر رهبری اصیل با نقش تعدیل‌گری هویت اخلاقی بر آن در قلمرو سازمان‌های دولتی استان خراسان جنوبی صورت گرفت. فلسفه تحقیق پراگماتیسم و رویکرد آن آمیخته اکتشافی است. استراتژی بخش کیفی پدیدارشناسی است که بر اساس تجربه زیسته 16 نفر از شاغلین بخش دولتی که به روش هدفمند انتخاب شده بودند، از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودا و روش کلایزی تحلیل گردید. بر اساس نتایج بخش کیفی، مدل اولیه رفتار شارلاتانی در سازمان در قالب چهار مؤلفه، پانزده زیرمؤلفه و در مجموع سی و چهار درون‌مایه اصلی استخراج گردید. سپس در بخش کمی یک پرسشنامه محقق‌ساخته که‌ بر اساس مدل اولیه استخراج و روایی و پایایی آن تأیید شده بود، در بین 612 نفر از کارکنان این بخش که به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند، توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده‌های کمی و انجام تحلیل عامل تأییدی به روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار ایموس صورت گرفت. بر اساس نتایج تحلیل عامل تأییدی همه 34 درون‌مایه اصلی رفتار شارلاتانی مورد تأیید قرار گرفت. شاخص برازش تطبیقی برای مدل تحقیق 0/983 برآورد شد که نشان از برازش مطلوب مدل دارد. نتایج بخش کمی نشان داد که رهبری اصیل بر رفتار شارلاتانی تأثیر منفی و معناداری دارد. هویت اخلاقی کارکنان نیز تأثیر رهبری اصیل بر رفتار شارلاتانی را تعدیل می‌نماید. این تحقیق با توجه به زمینه محور بودن آن سبب شد زوایا و مفاهیم جدیدی برای رفتار شارلاتانی در بخش دولتی شناسایی گردد.

مقاله پژوهشی

شناسایی مشتریان سودآور بر اساس مدل RFM و تنوع محصولات در پلتفرم های خرده فروشی آنلاین

صفحه 73-95

فاطمه قبائی آرانی؛ معصومه حسین‌زاده شهری

چکیده رفتار مصرف کننده یک جنبه حیاتی از استراتژی بازاریابی است که شامل درک عادات خرید، انگیزه ها و ترجیحات مشتریان است. درک بهتر رفتار مشتری از طریق روش های نوآورانه ذخیره سازی و تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات مشتریان، تدوین استراتژی های اثربخش تری را موجب می شود. ظهور فناوری‌های محاسباتی جدید تغییرات عمده‌ای را در توانایی سازمان‌ها برای جمع‌آوری، ذخیره و تجزیه و تحلیل داده‌های کلان ایجاد کرده است. بسیاری از تحقیقات با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین بدون نظارت مانند K-Means با استفاده از مدل معروفRFM به طبقه بندی مشتری پرداخته‌اند اما این مدل ها با نادیده گرفتن سایر پارامترهای مهم با توجه به حوزه کاربرد، ناکافی می باشند. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی و از نوع تحقیقات کمی است که با استفاده از 200000 تراکنش مشتریان فروشگاه خرده فروشی آنلاین طی بازه زمانی 2013 تا 2018 انجام شده است. مدل، با افزودن تنوع "D" به عنوان پارامتر چهارم، با اشاره به تنوع محصولات خریداری شده توسط یک مشتری معین، اصلاح شده است. طبقه بندی بر اساس RFM-D در بازار خرده فروشی آنلاین به منظور شناسایی الگوهای رفتاری برای مشتری اعمال می شود. بررسی رفتار مشتریان خوشه ها نشان داد که تنوع محصولات به همراه سایر متغیرهای رفتاری، سودآوری بیشتری نسبت به مدل RFM ارائه کرده است.

مقاله پژوهشی

گونه شناسی ذهنیت کنشگران در زمینه تولید ملی در ایران؛ پژوهشی مبتنی بر روش شناسی کیو

صفحه 97-123

محمدحسین محمدی؛ روح الله رازینی؛ محمد نوروزی

چکیده از آنجا که طراحی، پیاده سازی و اجرای هر سیاستی مستلزم اتفاق نظر و یکپارچگی ذهنیت کنشگران آن است، شناسایی ذهنیت ها گام آغازین برای پیشبرد چنین اقدامی است. تولید ملی و پرداخت به ابعاد آن از مناظر گوناگون یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه اندیشمندان و مجریان بوده و هست، از این رو این پژوهش با هدف گونه‌شناسی ذهنیت کنشگران در حوزه تولید ملی در ایران انجام گرفته و با استفاده از روش‌شناسی کیو، به شناسایی و دسته‌بندی این ذهنیت ها پرداخته است. در این پژوهش با گردآوری و بررسی اسناد و منابع، گزاره‌های کلیدی در زمینه تولید ملی استخراج شده است و سپس با مراجعه به 28 نفر از کنشگران این حوزه از جمله مسئولان دولتی، نمایندگان مجلس و صاحب‌نظران و سپس تحلیل داده‌های به دست آمده با بهره گیری از روش کیو، پنج گونه ذهنیتی شناسایی شده است: «منادیان تولید ملی»، «رانت‌ستیزان حامی خودکفایی»، «مداخله‌ستیزان رقابت‌گرا»، «فن‌سالاران نهادگرا» و «توسعه‌گرایان برون‌گرا». با وجود تفاوت دیدگاه‌ها، کنشگران در برخی زمینه ها اتفاق نظر دارند؛ از جمله نقش تنظیم‌گری دولت در زمینه تولید، لزوم حمایت هدفمند از تولید ملی، اهمیت تکمیل زنجیره ارزش صنایع بزرگ و لزوم عمق‌بخشی به تولید. نکته اصلی مورد توافق این است که تولید ملی نیازمند یک قوه عاقله است که بتواند با ایجاد انسجام و اجماع در میان کنشگران، سیاست‌های منسجم و مؤثری را در این حوزه اعمال کند.

مقاله پژوهشی

طراحی زنجیره تامین تاب‌آور با قابلیت اطمینان بالا مبتنی بر نوآوری با رویکرد قابلیت‌های پویا

صفحه 125-151

فرشید قاصدی قزوینی؛ فرشاد فائزی رازی؛ محمد مهدی موحدی؛ کیامرث فتحی هفشجانی

چکیده زنجیره‌های تامین با قابلیت اطمینان بالا ضمن سرمایه‌گذاری روی تاب‌آوری به‌منظور کنترل و کاهش آسیب‌پذیری و صدمات بالقوه، در مواجهه با عدم‌قطعیت و تغییرات ناشی از آن، ناگزیر از ریسک‌پذیری و به‌کارگیری نوآوری به‌منظور توسعه قابلیت‌های آتی هستند. نظر به چالشی بودن مدیریت چنین روند دوگانه‌ای در قلمرو سیستم‌های بحرانی با تهدیدهای حوزه ایمنی و امنیت، پژوهش حاضر با بهره‌گیری از مفهوم دوسوتوانی سازمانی در‌صدد پاسخ‌گویی به چالش مذکور با هدف طراحی زنجیره تامین تاب‌آور با قابلیت اطمینان بالا مبتنی بر نوآوری با رویکرد قابلیت‌های پویا، ضمن مطالعه زنجیره تامین شرکت‌های صنایع مختلف ایرانی مبتنی بر مدل‌سازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی برآمده است. نتایج تحلیل عاملی تاییدی از موفقیت سنجش ابعاد شناسایی شده و نتایج تحلیل معیارهای کیفیت و برازش مدل از تایید اعتبار ساختار و تناسب قابل‌قبول آن در ارتباط با داده‌های تجربی حکایت دارد. عطف به نتایج آزمون فرضیات مبتنی بر تایید اثر غیرمستقیم نوآوری بر قابلیت اطمینان بالای زنجیره تامین از طریق میانجی قابلیت‌های پویا و عملیاتی تاب‌آوری زنجیره تامین و همچنین نتایج موید آزمون قابلیت تعمیم‌پذیری مدل، یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کارایی و اثربخشی زنجیره تامین تاب‌آور با قابلیت اطمینان بالا، مرهون سهم چشمگیر ارتقا و حفظ یکپارچگی قابلیت‌های پویا و عملیاتی تاب‌آوری در تقارب با قابلیت‌ها و عوامل اصلی قابلیت اطمینان بالای زنجیره تامین از طریق پیاده‌سازی نوآوری در سطوح بهره‌برداری و اکتشاف با استفاده از دوسوتوانی ساختاری و زمینه‌ای است.