نویسندگان

• سید حمید خداداد حسینی ¹
• رضا اسماعیل پور ²

¹ دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

² دانشجوی دکترای مدیریت سیستمها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

در دنیای امروز، فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی ، دیگر یک ابزار کار یا منبعی از منابع تولید نیست بلکه محیط و فضای کاری جدید است. این محیط و فضای کاری جدید، زمینه تحولات شگرفی را در سازمانها فراهم کرده است که از جمله این تحولات، تغییر در شیوه سازماندهی و ارائه شکلهای جدید سازمانی نظیر سازمان دانش محور، سازمان شبکه‌ای، سازمان مجازی و غیره است.
در خصوص متأثر شدن ساختارهای سازمانی و ابعاد مختلف آن از IT/IS در طی سه دهه گذشته، تحقیقات زیادی انجام شده است ولی یافته‌های این تحقیقات متناقض می‌باشد. از طرف دیگر با توجه به تغییر و تحول در گونه‌های فناوری اطلاعات، سیستمهای اطلاعاتی و تغییر در مصادیق و توانمندیهای IT/IS، تعمیم یافته‌های تحقیقات گذشته در این زمینه کاهش یافته است. از این رو در این مقاله تلاش شده است تا ضمن تبیین نتایج تحقیقات گذشته، براساس مصادیق نوین IT/IS نظیر سیستمهای مختلف اطلاعاتی، اینترنت، اینترانت، اکسترانت، ویدئو کنفرانس، پست الکترونیکی وغیره و نیز شناسایی دو متغیر تعدیل‌کننده، تأثیر IT/IS بر ساختار سازمانی، یک مدل جامع جهت انسجام بخشیدن به ادبیات این موضوع در حوزه تئوری سازمان طراحی و تبیین شود. به این منظور جهت شناخت بیشتر تأثیر IT/IS بر ساختار سازمان، همچنین تأثیر دو متغیر تعدیل‌کننده سبک رهبری مدیریت عالی و نگرش وی نسبت به IT/IS بر ساختار سازمانی صنایع قطعه‌سازی خودروی ایران از سه پرسشنامه استفاده شده است. این پرسشنامه‌ها تحت عنوان پرسشنامه ارزیابی وضعیت موجود فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی در شرکتها، پرسشنامه سنجش ساختار سازمانی شرکتها و پرسشنامه تعیین شیوه و سبک رهبری مدیریت سازمان در بین شرکتهای موفق صنایع قطعه‌سازی خودروی ایران توزیع شد که در هر شرکت، سه نفر از مدیران به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند (مدیر عامل، مدیر منابع انسانی یا اداری و مدیر IT). اطلاعات جمع‌آوری شده از شرکتها با استفاده از نرم‌افزار 5/11 SPSS تجزیه و تحلیل شده و فرضیه‌های مبتنی بر مدل تحقیق مورد آزمون قرار گرفتند و در پایان مدل جامع طرح سازمانی متناسب با IT/IS ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

• فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی (IT/IS)
• طرح سازمانی
• ساختار اجتماعی سازمان
• ساختار فیزیکی سازمان

عنوان مقاله [English]

Designing and Determining an Organizational Design Commensurate with Information Technology and Information System (IT/IS) in Spare Parts Building Industries of Iran’s Automobiles

نویسندگان [English]

• Seyyed Hamid Khodadad Hosseini ¹
• Reza Ismaeilpour ²

چکیده [English]

In the world today, information technology and information systems (IT/IS) are no longer as work tools or as production resources, but they are considered as new environment and work space. This new environment or work space has provided an area for great developments including a change in the method of organizing and presenting new organizational forms such as knowledge worker’s organization, network organization, virtual organization, and so on.
Regarding the effects of IT/IS on organizational structures and its dimensions, many investigations have been carried out during the last 3 decades but the findings from these studies are contradictory. On the other hand, considering the changes in the vast variety of IT/IS and changes in the applications and capabilities of IT/IS, the generalization of the last research findings has decreased in this regard. Hence, while determining the last research results, the present article has attempted to design and determine a comprehensive model for integration of the literature, regarding this issue in the theoretical field according to the new cases of IT/IS such as different information systems, internet, intranet, extranet, video conference, e-mail and so on, and to identify two adjusting variables of effects on organization structure by IT/IS. For this purpose, in order to acquire more understanding of IT/IS effects on organization structure as well as to recognize the effect of two adjusting variables on the top management leadership style and its attitude towards IT/IS on organizational structure in spare parts building

industries of Iran’s Automobile, three questionnaires have been used. These questionnaires were distributed as an existing status evaluation questionnaire of information technology and information systems (IT/IS) in companies, a questionnaire relating to organization structure of companies and a questionnaire for determination of top management leadership style in an organization among the successful companies of Iran’s automobile part-building industries. In each company, three people from the managerial levels (the managing director, administrative and human resources manager and IT manager) answered the questions. Data collected from the companies were analyzed by using the SPSS /11.5 software, and hypotheses based on research model were tested and, at the end, a comprehensive organizational design commensurate with information technology and information system (IT/IS) was presented.

کلیدواژه‌ها [English]

• Information Technology and Information System (IT/IS)
• Organizational design
• Organization Social Structure
• Organization Physical Structure