نویسنده

• سیدمحمد مهدی جعفری

دانشیار، بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

اسلام در روزگاری پدیدار شد که سراسر سرزمین جزیر‌ه‌العرب در زیر حکومت قبایل، دوران سختی را پشت سر می‌گذاشت. فرهنگ قبیله، آداب و رسومی را بر مردم تحمیل کرده بود که مردم در زیر بار آن توان راه رفتن، به رشد و تعالی دست یافتن و به مقصد انسانی رسیدن را از دست داده بودند.
اسلام از همان آغاز به از هم پاشیدن نظام قبیلگی و ویران کردن ساختار قبیله همت گماشت و چون این ساختار کهنسال (و منظم در سراسر زندگی مردم) در مکه آسیب‌ناپذیر و غیرقابل فروپاشی به نظر می‌رسید، پیامبر گرامی اسلام به یثرب هجرت کرد. یثرب جایگاه دو تمدن کهن یمنی و بنی‌اسرائیلی بود که آن دو تمدن نیز با گذشت سده‌ها، تحت تأثیر فرهنگ قبیلگی به صورت دو فرهنگ بسته و از ریشه گسسته درآمده بودند.
یثرب، «مدینه‌النبی» نامیده شد که گویای پاگذاشتن عرب بدوی به مدنیتی نوین و مدیریتی مدنی بود. پیامبر (ص) با این شیوه توانستند تا در آنجا نظام قبیله را از هم جدا کنند. بنابراین تا سال هشتم هجرت، پس از تعلیم آیات وحی و جنگهایی چند، ساختار قبیله و مدیریت آن نیز از هم فرو ریخت. در نتیجه این فرهنگ که در ژرفای وجود سران قریش باقی مانده بود، پس از پیامبر تجدید سازمان کرد و زنده شد.
امام علی (ع) با رسیدن به خلافت و به دست گرفتن زمام امور مسلمانان، به تجدید حیات برنامه پیامبر اکرم (ص) کمر بست و به همه کارگزاران و فرمانداران خویش، شیوه اجرایی مدیریت (انسانی – اسلامی) مدنی را آموخت. حضرت علی (ع) با نوشتن «عهدنامه کشورداری» نوین به مالک اشتر، این مدیریت را با همه جزئیات ترسیم کرد که راهنمای عملی است برای مدیران همه عصرها، نسلها و در همه شرایط و جایها.

کلیدواژه‌ها

• قبیلگی
• مدنیت
• مدیریت
• شهروند
• گروههای اجتماعی
• کشورداری

عنوان مقاله [English]

The Tribal Management and the Civil Management in Nahj ol Balagha

نویسنده [English]

• Seyyed Mohammad Mehdi Jafari Jafari

چکیده [English]

Islam was introduced at a time when the whole Jaziratol Arab (Arab Island) was experiencing a hard life under the reign of the tribes. The culture of these tribes had imposed such costume and order that people had been made to lose their strength to pave the way to The Exalted and also to fail to achieve the human perfection.
Islam from the very begining was deter minded to eliminate this tribal system and to make it collapsed. Since this old structure interwoven with the life of people in Mecca seemed to be hardly destructible, the honored prophet immigrated to Yasreb, the place of two old civilizations of Yemen and Jews. Two civilizations that under the impact of tribal culture and through the ages were made closed cultures and ripped in roots.
Yasreb was called Madinaton Nabi (The city of the Prophet) that indicated the entrance of primitive Arabs into a modern civil life and a civil management. It was in this way that the Prophet (peace be upon him) could undermine the tribal order and by the eighth year of Hijra, after teaching the divine verses and doing some battles, achieved his goal. But this culture, left in the depth of Qorayshi chiefs, was revived and reorganized some time after the Prophet (p.b.u.h) was passed away.
Imam Ali (p.) becoming the Caliph and controling the affairs of the Muslims, pull his back on ful filling the prophet’s wish and plan. Following this‚ he taught his governors how to put into action that civil (human-Islamic) management theories.
Through writing the modern Rulling Treaty to Malik Ashtar‚ one of his governors‚ Imam Ali (p) draw the fram of this kind of management. This tready is an executive guideline for all managers in all ages and generations as well in all places and circumstances.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tribal‚ Civil Life‚ Management‚ Citizen‚ Social Group‚ Governance