شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیمگیری جمعی و پیامدهای آن
دوره 26، شماره 3، مهر 1401، صفحه 26-45
سید محسن میرباقری؛ عطاءالله رفیعی آتانی
چکیده مسأله اصلی در علم مدیریت، تصمیمگیری است و میتوان موفقیت یا شکست هر مدیری را وابسته به تصمیماتش دانست. یکی از روش هایی که میتواند بسیار به صحت تصمیم مدیران کمک کند، تصمیمگیری جمعی است. در این مقاله سعی شده است مفاهیم مرتبط با تصمیمگیری جمعی توضیح داده شود و سپس با استفاده از روش داده بنیاد مهمترین سئوالات مرتبط با این روش پاسخ داده شوند. در این مقاله با ابزار مصاحبة نیمه ساختاریافته، از نظرات 36 نفر از خبرگان سازمانی و دانشگاهی استفاده شده است. پس از جمع آوری دادهها از طریق مصاحبه، مؤلفهها به صورت باز، محوری و انتخابی کدگذاری شدهاند. نتایج نشان میدهد که پیرامون پدیده محوری تصمیمگیری جمعی، 35 مفهوم وجود دارد که در قالب 6 دستهی شرایط علّی، شرایط زمینهای، شرایط مداخلهگر، راهبردها و پیامدها قابل تقسیمبندی است. نوآوری مهم این مقاله ارائه مدل تصمیمگیری جمعی با استفاده از روش داده بنیاد است که میتواند اطلاعات مفیدی را بصورت خلاصه به مدیران منتقل کند و به آنها جهت استفاده از این روش، انگیزه دهد.
تدوین مدل مفهومی مدیریت خوب در شرکتهای تولیدی-بازرگانی
دوره 25، شماره 4، دی 1400، صفحه 135-157
حمیدرضا جلیلیان
چکیده مدیریت خوب عضو حیاتبخش، پویا و زمینهساز مشارکت گستره کارکنان در سیاستگذاری سازمانی است که هدف چرخه فعالیت شرکت را خدمت بهکل بزرگتر (جامعه) و مقدم بر سود سهامداران میداند. پژوهش حاضر باهدف طراحی مدل مفهومی مدیریت خوب در شرکتهای تولیدی- بازرگانی با رویکرد کیفی و بهرهگیری از استراتژی نظریه داده بنیاد صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل 21 نفر از خبرگان علمی و اجرایی است که به شیوه هدفمند و از طریق روش گلوله برفی جهت انجام مصاحبه انتخاب شدند. فرایند مصاحبه بهصورت نیمه ساختاریافته تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. با تجزیهوتحلیل دادهها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی،527 کد اولیه در قالب 95 مفهوم و 26 زیر مقوله و 6 عامل طبقهبندی و مدل مفهومی نهایی در جامعه موردمطالعه تدوین گردید. یافتههای پژوهش نشان داد که فرایند دستیابی به الگوی مدیریت خوب موضوعی چندوجهی است که مستلزم توجه همزمان به مقولههای شرایط علّی (آموزشهای دانشگاهی-ضمن خدمت، توازن رفتاری رهبری-مدیریتی، مقررات حاکمیتی، ساختار توسعهیافته و تقاضای محیطی)، زمینهای (ظرفت ارتباط صنعت-دانشگاه، مدیریت راهبری منابع انسانی، انعطافپذیری سازمانی)، مداخلهگر (قوانین بخش دولتی- خصوصی، ارزیابی برنامهریزی نشده و اجری مدلهای موفق) و درنهایت راهبردها (مدیریت تغییر سازمان، مسئولیتپذیری شرکتی و تدوین منشور اخلاقی مدیران) است. دستیابی به رشد پایدار، افزایش مقبولیت اجتماعی شرکت، انسانی شدن محیط کار، پاسخگویی شرکتی و توسعه عادات اخلاقی مدیران نیز بهعنوان پیامدهای اجرای الگوی مدیرت خوب شناسایی گردید.
تدوین مدل مفهومی همکاری رقابتی در روابط بنگاه های خدمات مهندسی
دوره 25، شماره 1، فروردین 1400، صفحه 137-161
محمد بروجردی؛ هاشم آقازاده؛ محسن نظری
چکیده همکاریرقابتی نمادی از همزیستی میان اهداف ناسازگار همکاری و رقابت بهمنظور ارزشآفرینی بیشتر و سپس گزینش آن، در یک سناریوی برد-برد در روابط میان سازمانی است. پژوهش پیشرو باهدف طراحی مدل مفهومی استراتژی همکاریرقابتی در بنگاههای ارائهکننده خدمات مهندسی صورت گرفته است. برای این منظور با بهرهگیری رویکرد کیفی و بهکارگیری روش پژوهشی نظریه داده بنیاد و استفاده از نمونهگیری نظری، از طریق 12 مصاحبه نیمه ساختاریافته با مدیران برگزیده صنعت مذکور؛ با واکاوی دادهها و پس از کدگذاری باز 650 کد اولیه گردآوری و 98 مفهوم از آن استخراج، سپس در کد گذاری محوری 14 زیر مقوله و در کدگذاری گزینشی 6 مقوله اصلی بدست آمده و مدل استراتژی همکاریرقابتی در این صنعت تدوین گردید. یافته های این پژوهش نشان میدهد که مدیران و سیاستگذاران صنعت مذکور برای اتخاذ موفق استراتژی همکاریرقابتی باید به همه مقولههای شرایط (علی، زمینهای و دخیل) و راهبردهای ایجاد، حفظ و خاتمه رابطه و پیامدهای ناشی از آن توجه نموده، به ویژه با رویکرد پروژه محور، ریزبنیانهای دخیل و پیچیدگیهای فرهنگی را به دقت مدنظر داشته باشند.
ارائه مدل شایستگی مدیران بازاریابی بینالمللی
دوره 24، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 131-152
عسل بسیجی؛ محمد علی بابایی زکلیکی؛ معصومه حسینزاده شهری؛ آمنه خدیور
چکیده امروزه پرورش مدیران شایسته، به یکی از کلیدیترین مفاهیم در عرصه مدیریت تبدیل شدهاست و به زعم بسیاری از خبرگان دانشگاهی و صنعتی، میتواند یکی از رهیافتهای اصلی موفقیت سازمانها و فراتر از آن صنایع مختلف یک کشور در بسترهای ملّی و فراملّی باشد. این پژوهش با بهرهگیری از رویکرد کیفی و با استفاده از نظریه داده بنیاد، بهدنبال شناسایی شایستگیهای مدیران بازاریابی بینالملل در ایران است. بدین منظور با استفاده از روش نمونهگیری نظری، با ۱۰ نفر از مدیران موفق در حوزه تجارت بینالملل مصاحبه انجام شد. در گام بعدی، 99 گزاره مفهومی اولیه از کدگذاری باز، 18 گزاره مقولهای از کدگذاری محوری و 6 مقوله اصلی از کدگذاری انتخابی بهدستآمد. بر اساس تجزیهوتحلیلهای صورت گرفته، پدیده اصلی این پژوهش را "شایستگیهای مدیران بازاریابی بینالملل" تشکیل میدهد که متأثر از شرایط علّی (هوش ریاضی، هوش فرهنگی و ویژگیهای فردی)، عوامل زمینهای (عملکرد رایزنهای ایرانی و عملکرد اتاقهای بازرگانی) و عوامل مداخلهگر (شرایط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی) است و از طریق راهبردهایی نظیر تجربه کار و زندگی در کشور مقصد، انجام تحقیقات گسترده و نظاممند پیرامون بازار، مشتریان و مصرفکنندگان و تشکیل شبکه روابط گسترده، میتواند پیامدهایی از جمله ارتقاء جایگاه برند ملّی، افزایش آگاهی از برند ایرانی و افزایش ارزش برند ملّی را به همراه داشتهباشد.
طراحی مدل تعهد سازمانی مدیران شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی کشور به منظور بهبود کیفیت عملکرد ایشان با استفاده از نظریه داده بنیاد
دوره 22، شماره 1، خرداد 1397، صفحه 143-164
معصومه عارف؛ آذر کفاشپور؛ محمدرضا آهنچیان؛ غلامرضا ملک زاده
چکیده پژوهش حاضر در تلاش است تا با واکای مفهوم «تعهد سازمانی مدیران» زوایای گوناگون آن را در بستر حقیقی سازمان شناسایی و تبیین کند. در این راستا از روششناسی ظاهر شونده در نظریه داده بنیاد، استفاده شد و با اتکا به اصل نمونهگیری نظری، 15 مصاحبه با مدیران فرودگاهی و ستادی شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی کشور تا رسیدن به اشباع نظری، صورت گرفت. تجزیه و تحلیلهای انجامشده از طریق روش مقایسه مستمر در فرآیند کدگذاری حقیقی و نظری، 359 کد، 85 مفهوم و 6 مقوله را نشان داد که منجر به ظهور مدل نهایی پژوهش، پیرامون مقوله محوری با عنوان مدل تعهد سازمانی مدیران شد. مدل مربوطه به علل، عوامل همبسته، عوامل میانجی، اقتضائات و نتایج مربوط به مقوله محوری پژوهش و بستر مطالعه اشاره دارد. در مجموع این پژوهش با تبیین نظریه تعهد سازمانی مدیران، تمایز مفهومی قابل توجهی میان آن و تعهد سازمانی که تاکنون پژوهشها به آن پرداخته بودند را نشان میدهد و ابهامات موجود در این زمینه را تا حدی برطرف میکند.