چکیده پروژه‌های ساخت‌وساز نقش مهمی در رشد تولید ناخالص داخلی و پیشرفت اقتصادی کشورها ایفا می‌کنند. باوجوداین، پروژه‌های ساخت‌وساز همواره با دامنه متنوعی از ریسک‌ها روبه‌رو هستند. اگر این ریسک‌ها در ابتدای پروژه به‌خوبی شناسایی و ارزیابی نشوند و استراتژی‌های مناسبی برای پاسخ به آن‌ها انتخاب نشود، به علل بالقوه ادعاهایی تبدیل می‌شوند که زمینه‌ساز بروز اختلاف میان طرف‌های پروژه خواهند بود. این پژوهش مدلی موسوم به علت ادعا ـ خواسته ادعا را برای شناسایی و ارزیابی ریسک‌ها ارائه می‌دهد و از آن برای قراردادهای سه‌عاملی پروژه‌های ساخت‌وساز‌ شرکت نفت مناطق مرکزی ایران استفاده می‌کند. پس از تحلیل مضمون 10 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با صاحب‌نظران و تطبیق یافته‌ها با پیشینه پژوهش، 32 علت ادعا و 26 خواسته ادعای پیمانکار شناسایی شد. سپس با تعیین احتمال تجربی وقوع علل ادعاها، احتمال تجربی وقوع خواسته‌های ادعاها و برآورد تجربی زیان بالقوه هر خواسته توسط 18 نفر از خبرگان طرفین کارفرما و پیمانکار، ماتریس علت ‌ادعا ـ‌ خواسته ادعا شکل گرفت. تحلیل این ماتریس توسط قاعده بیز منجر به شناسایی ارجح‌ترین علل و خواسته‌های ادعا شد. مدل ادعاـ‌محور مبتنی بر نظرات خبرگان این پژوهش با کمک به شناسایی و ارزیابی ریسک‌های منجر به دعاوی پیمانکار، مبنای مناسبی را برای انتخاب استراتژی‌های پاسخ به این ریسک‌ها در اختیار کارفرما قرار می‌دهد.